7 گام آسان برای درمان خودزنی

خودزنی چیست؟

خودزنی یعنی آسیب عمدی  پنهانی فرزند به اعضای بدن خود با روشهای کندن، بریدن، سوزاندن، سوراخ کردن، کوباندن و….

بسیاری از والدین و اطرافیان در زمینه  خودزنی فرزندان،   اطلاعات لازم و مناسب  را ندارند و  از این عمل خطرناک گیج و شوکه می گردند. اکثر والدین با تهدید و التماس از فرزند خود میخواهند تا این رفتار را ترک کند.

عقاید و افکار رایج در موردخودزنی

در زمینه خودزنی تصورات و عقاید متعددی در جامعه وجود دارد .مثلا

خودزنی، اقدام به خودکشی نیست، فریاد کمک خواهی است.

1. کسی که اقدام به خودزنی می کند دیوانه است و نیاز دارد تا دربیمارستان  بستری  گردد.

۲.یا کسانی که  اقدام به خودزنی می کنند ، در واقع میخواهد خود را بکشند.

۳. یا کسانی که خودزنی میکنند  کمبود توجه دارند و میخواهند از طریق خودزنی جلب توجه کنند و ….

لازم به ذکر است بسیاری از این عقاید همانطور که در کتاب خودجرحی از پیشگیری تا درمان تالیف عدالت کریمیان ، فاطمه اصلاحی و ارسلان ابراهیم زاده (۱۴۰۱)انتشارات امین نگار امده نادرست است.

در واقع ، خودزنی یک تکنیک مقابله ای نادرست برای غلبه بر غم و اندوه درونی است . زمانی که فرزند بخاطر مساله ای غمگین و درمانده است یا قادر به حل مسایل به شیوه درست نیست، از  خودزنی بعنوان  روش مقابله ای استفاده می کند.

چرخه خودزنی

ساتون (2007) معتقد است خود زنی در یک چرخه رخ میدهد.

                                                      چرخه خودزنی (ساتون،2007)

در مرحله اول فرد درد روانی زیادی را تحمل میکند. در مرحله دوم در مه احساسات این غم و اندوه غرق میگردد. سپس بخاطر داشتن این احساس دچار ترس و وحشت میگردد. برای کم کردن این ترس و وحشت  اقدام به خودزنی میکند و ارام میگردد. اما دوباره بخاطر انجام این اقدام دچار غم و اندوه میشود و این چرخه را تکرار میکند. تا زمانی که فرزند مهارت مقابله با این رفتار را یاد نگیرد این چرخه تا ابد ادامه خواهد یافت.

آیا خودزنی قابل درمان است؟

هر چند اکثر والدین  معتقدند خودزنی خصیصه ای مربوط به دوران نوجوانی است  و بهتر است به ان کاری نداشت یا  با افزایش سن فرزندان انها این رفتار را ترک خواهند نمود  . اما در واقع  این گونه نیست.

خودزنی یک عمل و شیوه مقابله ای نادرست است . در صورت تکرار ترس فرد را کاهش میدهد و او را برای انجام رفتارهای مخرب بیشتر ترغیب خواهدکرد.   قابل ذکر است امکان ترک این رفتار در صورت عدم یادگیری سایر روشهای مقابله ای غیر ممکن است.

نقش خانواده در درمان خودزنی

خانواده اولین مکانی است که فرزند در ان دیده به جهان میگشاید و تربیت میگردد.

در سالهای اولیه رشد، کودک همانند اینه ای رفتارها و گفتارهای والدین را تکرار میکند .

والدین هر گونه رفتار کنند کودک همانند اینه انها را تکرار میکند. اگر والدین توانایی تسلط بر گفتار و رفتار خود را نداشته باشند فرزندان نیز این رفتارها را یاد میگیرند .

در زمان  کودکی چون کودکان توانایی زیادی برای بازتاب این رفتارها را ندارند، آنها را در مخزن ذهنی خود نگه می دارند و همزمان با بزرگ گشتن و کسب هویت این رفتارهای درونی شده را  که بازتابی از  شیوه های تربیتی والدین ، شیوه های مقابله والدین خود است در مقابله با امور مشکل زای خود،از خود نشان میدهند.

اگر والدین بتواند در مقابل مشکلات پیش امده خود حل مساله کنند، خشم خود را کنترل کنند، به شیوه سالم ابراز وجود کنند. نوجوان نیز در مقابل مشکلاتی که براش  ایجاد می گردد همین کار را خواهد کرد و برعکس.

در  دوران نوجوانی، نوجوان به دلایل مشکلات هویتی ، روابط با همسالان، پیچیده گشتن مباحث درسی، نیاز به انتخاب شغل  و مشخص سازی مسیر اتی زندگی، روابط عاشقانه و … دچار مشکلات متعددی میگردد .

اگر نوجوان  نتواند مشکلات خود را به شیوه سالم حل کند، اگر محیط و جو خانه و خانواده سخت گیر و کنترل گر باشد.

اگر نوجوان نتواند به شیوه صحیح خود را  آرام کند.   شیوه های منفی را  برای آرامسازی خود انتخاب میکند مثلا سعی میکند درد خود را با خودزنی کم کند.

در نتیجه لازم است والدین با بررسی های متعدد،  فرزندان را بررسی نمایند.سپس با توجه به بررسی ها مداخله اموزشی متناسب با فرزند خود را بکار ببرند.

درمان خودزنی در خانه با 7 گام

اگر چه ظاهرا درمان  و مقابله با خودزنی برای والدین و سرپرستان ظاهرا دشوار به نظر میرسد. اما این کار عملی است . و والدین و سرپرستان میتوانند از طریق بکار گیری 7 گام آسان فرزند یا عزیران خود  را در همان مکان درمان کنند. 7 گام برای درمان خودزنی در خانه  عبارتند از:

1-تشخیص: یعنی خودزنی را از سایر رفتارهای آسیب رسان و خودکشی مشخص کنید. ببینید آیا واقعا رفتاری که مشاهده میکنید خودزنی است یا خودکشی.

2-آرامسازی: یعنی خودتان را با شیوه های مختلف آرام کنید و با سوال چرا این کار رو میکنه کنار بیاید.

3-تصمیم گیری: در این مرحله باید تصمیم بگیرید درباره خودزنی با فرزند خود صحبت کنید یا نه و شروط آن را رعایت کنید.

4- اجتناب: در این مرحله باید از رفتارهایی که اسیب زننده به خود و فرزند مانند جیغ  و داد و کتک و سرزنش و … اجتناب کنید.

5-بررسی: در این مرحله شرایط زندگی خود و دوستان و رازهای مگو و  .. را  باید بررسی کنید.

6-راه حل: در این مرحله باید به دنبال راه حل با توجه به مرحله بررسی باشید و راه حلهای مختلف را امتحان کنید.

7- یافتن درمانهای اضافی: در این گام اگر درمان و راه حلهای پیشنهاد شده جواب نداد فرزند را به متخصص ارجاع میدهید.

والدین و سرپرستان در این 7 گام قدم به قدم یاد می گیرند چگونه  و چه کارهایی انجام دهند تا خود زنی فرزند درمان شود. با توجه به اهمیت این 7 گام این مراحل  به صورت فیلم  در لینک زیر تهیه شده است. 

در فیلم آموزشی7 گام اسان برای درمان خودزنی چه چیزهایی را یاد میگیرد؟

در این فیلم :

1- خودزنی را تشخیص میدهید و معنی ان را درک میکنید.

2-تشخیص میدهید ایا درمان خودزنی برای فرزندتان ضروری است یا نه؟

3-باورهای درست و نادرست خود در زمینه خودزنی را تشخیص میدهید.

4-یاد می گیرید با احساساتی که بعد از دیدن خودزنی مواجه میشوید چگونه برخورد کنید.

5- یاد میگیرید چطور به سوال چرا این کار رو میکنه جواب بدید.

6- یاد میگیرید چطور خودتان را ارام کنید.

7یاد میگیرید با توجه به تمایل فرزند درباره خودزنی صحیت کنید یا نه و چه شرط و شروطی را رعایت کنید.

8- یاد میگیرید رفتارهای اسیب رسان خود را چطور کنترل کنید.

9- یاد میگیرید شیوه تربیتی خود را بررسی کنید و مشخص کنید چه قسمتی از آن باعث اسیب به بچه میشود.

10- یاد میگیرید عامل ایجاد کننده خودزنی را دقیقا پیدا کنید.

11- یاد میگیرید خود زنی رو با توجه به عاملهای پیدا شده درمان خانگی کنید.

12- یاد می گیرید فرزند خود را در چه زمانی و با چه نشانه هایی به روانشناس و مشاور ارجاع دهید.

فیلم آموزشی7 گام اسان برای درمان خودزنی مناسب چه کسانی است؟

این فیلم مناسب والدین یا سرپرستان یا مشاورانی است که:

• فرزندشان یا عزیزشان خود زنی میکند.
• جای زخم یا سوختگی  روی لباس و بدن پیدا کرده اند.
• روش مقابله با این موضوع را نمیدانند.
• راههای مختلفی را امتحان کرده اند اما نتیجه نداشته است.
• نمیدانند فصد فرزندشان خودکشی است یا خودزنی.
• خودزنی را میل به توجه فرزند میدانند.
•  معتقدند خودزنی غیر قابل درمان است.
• معتقدند خودزنی با بزرگ شدن تمام میشود.
• با دیدن خودزنی فرزندشان شوکه شده اند و  خودخوری میکنند.
• نمیدانند چطور با فرزند خود در این زمینه صحیت کنند.
• نمیدانند کی به روانشناس مراجعه کنند

مزیت این فیلم آموزشی  نسبت به فیلم یا دوره های مشابه

با یادگیری روش اموزشی موجود در این فیلم میتوانید:

1- ارامش را به خود و خانواده برگردانید.

2- زودتر به نتیجه برسید.

3-با فرزند خود رابطه صمیمانه تری داشته باشید.

4- خود را کمتر سرزنش کنید

5-برای مقابله با این مشکل مجهزتر شوید.

6- بدون ازمون و خطا و رنجش خود و فرزندتان مساله را حل کنید.

7- با انجام تمرینهای عملی مفاهیم اموزش داده شده را بهتر یاد بگیرید.

8-تسلط بر احساسات خود در مواجه با چنین عملی را یاد خواهید گرفت  .

9- وقت خود را برای آموزش های نظری محور این مهارت هدر ندهید.

10- با کمترین هزینه در خانه و بصورت عملی فرزند خود  را درمان کنید.

سخن پایانی

از آنجا که موضوع خودزنی در اکثر فرهنگ‌ها به عنوان یک ننگ و تابو است. لذا برای والدین دارای فرزند مبتلا  در  خودزنی عادی است که از وجود ان احساس راحتی نکنند.  زیرا آنها  اغلب احساس می‌کنند که دچار یک نقص تربیتی هستند که فرزندشان این رفتار را انجام میدهد. در نتیجه صحبت   آزادانه و مستقیم با مشاوران یا فرزندان در این باره را گاها کار درستی نمیدانند.  بهتر است بدانید که این نقصی در شما یا نشان دهنده اشتباهی در خانواده شما نیست. کمک نگرفتن و درخواست کمک نکردن اشتباه است. پس اگر متوجه خودزنی فرزندتان گشتید . سعی کنید با توجه به آموزشهای موجود در فایل  به کمک فرزند خود بشتابید و در صورت نیاز به کمک بیشتر با من از طریق قسمت ارنباط با من یا قسمت سوالات مشاوره در ارتباط باشید.